Republic.nl | Rutger van den Dikkenberg 11.6.2013
Het personeelsbeleid van gemeenten is ‘weinig toekomstgericht’. Dat concludeert het A+O Fonds Gemeenten in zijn jaarlijkse Personeelsmonitor, die gisteren is gepubliceerd. Nog maar 1 procent van de gemeenteambtenaren is jonger dan 25 jaar, aldus het fonds, dat oproept om de ‘kloof tussen de huidige krimp en de toekomstige vraag naar medewerkers te overbruggen’.
Volgens het fonds ‘verlammen’ bezuinigingen en onzekerheid de gemeentelijke arbeidsmarkt. ‘Vrijwel alle indicatoren geven aan dat de gemeentelijke arbeidsmarkt vastloopt. Er komt bijna niemand meer bij en alleen gemeenteambtenaren die met pensioen gaan of van wie het tijdelijk contract afloopt gaan nog weg,’ schrijft het fonds in de monitor. ‘De bezetting vergrijst daardoor in een nog hoger tempo dan het de afgelopen jaren al deed en de mobiliteit van medewerkers is erg laag.’
Gemeenten proberen het hoofd boven water te houden en houden in het personeelsbeleid steeds minder rekening met toekomstige ontwikkelingen, schrijft het fonds. ‘Dat blijkt onder andere uit de verder teruggelopen uitgaven aan de ontwikkeling van medewerkers.’ Alhoewel het budget om in medewerkers te investeren ‘ongeveer gehandhaafd’ is, houden gemeenten de hand op de knip, stelt het fonds. De oorzaak: reorganisaties en onzekerheid over de toekomst, de hoogte van bezuinigingen en de rol die de gemeente na de decentralisaties moet gaan spelen.
Het aantal gemeenteambtenaren kromp met 2 procent ten opzichte van een jaar eerder, wat neer komt op een daling van ruim 3000 ambtenaren. Op 31 december 2012 telden de toen nog 415 gemeenten samen 174.290 ambtenaren. Zij zijn goed voor 151.900 fte. Doordat zich bij de uitstromers relatief veel mannen bevinden, is het aantal vrouwelijke gemeenteambtenaren procentueel verder gestegen, naar 47,5 procent.
Tussen 2008 en 2012 is het aantal zestigplussers bij gemeenten bijna verdubbeld, van 5,9 procent in 2008 naar 10,6 vorig jaar. In totaal is ruim 60 procent van de gemeenteambtenaren ouder dan 45 jaar. Het gemiddeld aantal dienstjaren neemt ook toe: 45,9 procent van de ambtenaren is langer dan tien jaar in dienst, 17 procent werkt minder dan drie jaar bij de gemeente, dat is minder dan een jaar eerder. Dat duidt er volgens het A+O Fonds op dat ‘er in het afgelopen jaar minder nieuwe mensen zijn aangenomen en dat tijdelijke contracten zijn afgelopen’. Dat blijkt ook uit het feit dat het aantal ambtenaren met een vast contract iets is toegenomen. Maar liefst 96,4 procent van de gemeenteambtenaren heeft een vaste aanstelling, een jaar eerder was dat 94,9 procent. Het fonds rept van een ‘nog verder afnemende mobiliteit van gemeenteambtenaren’.
Het aantal jongeren in dienst van gemeenten blijft achter bij de landelijke cijfers. In totaal is ruim 10 procent van de werknemers in Nederland onder de 25 jaar, maar bij gemeenten vormt deze leeftijdscategorie slechts 1 procent van het ambtenarenbestand. Ook het aantal ambtenaren tussen 25 en 35 jaar is bij gemeenten met 13 procent lager dan het landelijk gemiddelde van 22 procent. De gemiddelde gemeenteambtenaar is inmiddels 46,9 jaar oud. Een jaar eerder was dat nog 46,3 jaar.